|
Величание |
|
Ублажаем тя, преподобная мати Харитино, и
чтим святую память твою, наставнице инокиням и собеседнице
ангелом.
|
18 кастрычніка. Памяць прападобнай
Харыціны, княжны Літоўскай
Пра жыццё гэтай ігуменні, насельніцы
ноўгарадскага Петра-Паўлаўскага манастыра захавалася, на жаль, вельмі
скупыя і супярэчлівыя звесткі.
Найбольш падрабязным сведчаннем з'яўляецца невялікі тэкст, размешчаны
на на меднай грабніцы, што стаяла ў паўднёва-заходняй частцы наўгародскай
Петра-Паўлаўскай царквы над мошчамі прападобнай Харыціны, якія знаходзідзіліся
пад спудам. Вось гэты надпіс, зроблены, відаць, на падставе даўняй
пісьмовай крыніцы: "Тут, у белым Петра-Паўлаўскім манастыры,
у царкве святых апосталаў Пятра і Паўла, за правым клірасам пры
сцяне, спачывае святая дабраверная княжна чэхіна Харыціна, інакіня
з роду каралёў Літоўскіх. Спачыла ў лета ад стварэння свету 7000,
ад Ражства Хрыстовага 1492 года кастрычніка 5 дня, на дзень святой
мучаніцы Харыціны, пры дабраверным гасудары і вялікім князі Іаане
Васілевічы, пры мітрапаліце Маскоўскім Засіме Барадатым і пры архіепіскапе
Ноўгарадскім святым Генадзіі. За вярсту ад Ноўгарада было месца,
званае Сінічай гарой; там заснаваны быў Петра-Паўлаўскі дзявочы
манастыр у лета ад стварэння свету 6600, ад Ражства Хрыстовага 1092,
пры пятым Епіскапе Ноўгарадскім святым Германе".
У рукапісных святцах Оценскага манастыра, у "Кнізе глаголемай",
чытаем: "Святая княжна Харыціна, якая ў дзявочым манастыры
была ў год 6000 (так у арыгінале - рэд.), месяца кастрычніка ў 5
дзень". А іканапісны "Подліннік" сведчыць: "Родам
была каралеўства Літоўскага; выглядам проставалосая дзяўчына, у
адной свіце, без манціі".
У рукапісным тэксце, змешчаным каля ракі прападобнай, Харыціна
названа настаяцельніцай Петра-Паўлаўскага манастыра, у якім яна
і прыняла пострыг.
Народнае паданне сцвярджае, што княжна нарадзілася нашмат раней,
у 1221 годзе. Гэтая версія знайшла водгук і ў летапісах, якія апавядаюць,
што ў 12-гадовым узросце яна павінна была ўступіць у шлюб з князем
Фёдарам Яраславічам, які, аднак, памёр 10 чэрвеня 1233 года, у дзень
прызначанага вяселля. Згодна з летапісам, яго бацька, "князь
Яраслаў, аддаў усе дары нявесце і з гонарам да бацькі адпусціў".
Неўзабаве нявеста прыняла манашаскі пострыг, каб стаць нявестай
Хрыстовай. Яе пастрыглі з імем Харыціна ў Петра-Паўлаўскім манастыры
на Сінічай гары. Тут юная Харыціна, як і ўсе сёстры абіцелі, выконвала
цяжкія паслушанні, узрастала духоўна праз пакору і ўстрыманне, пост
і малітву. Верагодна, самаадданасць і манашаскія подзвігі прападобнай
Харыціны паслужылі прычынай таго, што сёстры з часам выбралі яе
настаяцельніцай абіцелі, там яна была ўзведзена ў сан ігуменні.
Святая прападобная Харыціна, згодна з царкоўным паданнем, памерла
5 кастрычніка (ст.ст.), у дзень святкавання памяці святой мучаніцы
Харыціны. Хутка пасля свайго спачыну прападобная Харыціна пачала
мясцова ўшаноўвацца, спачатку ў манастыры, а потым шырэй - у Ноўгарадскіх
і Літоўска-Беларускіх землях. Пасля аднойдзення яе нятленньіх мошчаў,
была складзена царкоўная служба і напісана ікона прападобнай.
Падрыхтавапа Лідзія КУЛАЖАНКА
(газета "Царкоўнае слова" №42, 2009 год. 7 стар. у рубр.
"25 гадоў Сабору Беларускіх святых").
|
